เอเชียแปซิฟิกเปลี่ยน ‘วิกฤตโควิด19’ ให้เป็น ‘โอกาส’ ได้อย่างไร 

วิกฤติที่เกิดขึ้นนี้เป็นเหมือนเช่นเดียวกับไฮดราสัตว์ประหลาดหลายหัวในตำนานกรีก โควิด-19 พิสูจน์แล้วว่ายากที่จะกำจัดแม้จะผ่านมาถึงหนึ่งปีหลังจากผู้ป่วยรายแรกได้รับการยืนยันในอู่ฮั่น 

สำหรับภูมิภาคเอเชียตะวันออกและแปซิฟิก โรคนี้ได้สร้างความตื่นตระหนกให้แก่ผู้ป่วยถึง 3 ครั้ง การแพร่ระบาดของโรค ผลกระทบทางเศรษฐกิจจากมาตรการป้องกัน และการสั่นสะเทือนจากภาวะเศรษฐกิจถดถอยทั่วโลกที่เกิดจากวิกฤต แต่ผลกระทบในระยะยาวของโควิดในภูมิภาคนั้นขึ้นอยู่กับไวรัสน้อยกว่าการตัดสินใจด้านนโยบายและการตอบสนองของรัฐบาล 

จากผลรวมของปัจจัยทั้งภายในและภายนอก คาดว่าภูมิภาคนี้จะเติบโตน้อยกว่า 1% ในปี 2563 ซึ่งเป็นอัตราที่ต่ำที่สุดนับตั้งแต่ปี 2510 และความยากจนในภูมิภาคคาดว่าจะเพิ่มขึ้นเป็นครั้งแรกในรอบ 20 ปี  

สิ่งที่แย่กว่านั้นคือโควิดอาจส่งผลกระทบต่อการเติบโตในระยะยาวเป็นเวลานาน การก่อหนี้ที่สูงขึ้นพร้อมกับความไม่แน่นอนที่เพิ่มขึ้นมีแนวโน้มที่จะยับยั้งการลงทุนของภาครัฐและเอกชน รวมถึงก่อให้เกิดความเสี่ยงต่อเสถียรภาพทางเศรษฐกิจ ความเจ็บป่วย ความไม่มั่นคงด้านอาหาร การสูญเสียงาน และการปิดโรงเรียน อาจนำไปสู่การเสื่อมถอยของทุนมนุษย์ (Human Capital) และการสูญเสียรายได้ไปตลอดชีวิต 

การหยุดชะงักของการค้าและห่วงโซ่มูลค่าโลก (Global Value Chain) อาจส่งผลกระทบต่อความสามารถในการผลิต จากการจัดสรรทรัพยากรระหว่างภาคส่วนและบริษัทต่าง ๆ ที่มีประสิทธิภาพน้อยลง รวมถึงการลดการแพร่กระจายของเทคโนโลยี ซึ่งหากไม่ได้รับการแก้ไขผลที่ตามมาของการระบาดอาจลดการเติบโตของภูมิภาคในทศวรรษหน้าลง 1% ต่อปี โดยคนยากจนจะได้รับผลกระทบที่เลวร้ายที่สุดเนื่องจากการเข้าถึงโรงพยาบาล โรงเรียน งาน และการเงินในระดับที่ต่ำกว่า 

แต่นี่ไม่ใช่ข้อสรุปที่แน่นอน หากความพยายามในการป้องกันและการบรรเทาทุกข์ในวันนี้ได้รับแจ้งถึงผลกระทบต่อการฟื้นตัวและการเติบโตในวันพรุ่งนี้ รัฐบาลสามารถหลีกเลี่ยงผลลัพธ์เชิงลบที่อาจเกิดขึ้นเป็นระยะเวลานานได้ โดยมีเรื่องสำคัญบางประการ ดังนี้ 

1. การสร้างขีดความสามารถในการทดสอบ ติดตาม และแยกเคสของไวรัสจะยังคงมีความสำคัญไม่เพียงจนกว่าจะคิดค้นวัคซีนสำเร็จแต่เป็นตลอดระยะเวลาที่มีการใช้งาน การวิจัยใหม่แสดงให้เห็นว่าการพัฒนาโดยทดสอบใช้งานจริงสามารถเพิ่มผลลัพธ์ของวัคซีนได้ ควบคู่ไปกับการเตรียมแจกจ่ายวัคซีนอย่างมีประสิทธิภาพและเป็นธรรม ไม่เพียงแต่จะเอื้อต่อการฟื้นตัวทางเศรษฐกิจเท่านั้นแต่ยังช่วยให้สังคมมีเสถียรภาพด้วย 
2. การปฏิรูปทางการเงินอาจทำให้สามารถใช้จ่ายเพื่อการบรรเทาทุกข์ได้มากขึ้นโดยไม่ต้องแลกกับการลงทุนของภาครัฐ โดยรัฐบาลในภูมิภาคมีรายได้ค่อนข้างน้อยเพียง 18% ของ GDP ซึ่งน้อยกว่าในตลาดเกิดใหม่อื่น ๆ ถึงหนึ่งในสาม การขยายฐานภาษีด้วยรายได้และผลกำไรแบบอัตราก้าวหน้าและการลดค่าใช้จ่ายที่สิ้นเปลืองในการอุดหนุนพลังงานแบบอัตราถอยหลัง (ในบางกรณีมากกว่า 2% ของ GDP) อาจทำให้เกิดการฟื้นตัวที่ทั้งครอบคลุมและยั่งยืน 
3. การคุ้มครองทางสังคมยังคงมีน้อยเกินไปและการขยายตัวนั้นทำได้ยาก การลงทุนในโครงสร้างพื้นฐานด้านการขนส่งสามารถช่วยได้ ตัวอย่างเช่นในมาเลเซีย ระบบบัตรประจำตัวประชาชนแบบสากล ความครอบคลุมด้านการใช้โทรศัพท์มือถือที่กว้างขวาง และการเข้าถึงบริการทางการเงินที่สูง ทำให้ความช่วยเหลือจากรัฐบาลสามารถเข้าถึงผู้รับผลประโยชน์มากกว่า 10 ล้านคนหรือหนึ่งในสามของประชากรทั้งหมด  
4. การให้ความช่วยเหลือแก่บริษัทต่าง ๆ ต้องเชื่อมโยงกับเกณฑ์วัตถุประสงค์ที่เกี่ยวข้อง ไม่เพียงแต่กับผลการดำเนินงานในอดีตหรือผลกระทบในปัจจุบันเท่านั้น แต่ต้องรวมถึงศักยภาพที่จะเติบโตได้ในอนาคต มิฉะนั้นความเสี่ยงจะเพิ่มขึ้นอย่างมาก และอาจส่งผลให้เกิดการชะลอการปรับโครงสร้างทางเศรษฐกิจที่จำเป็นอื่น ๆ 

การเข้าถึงเทคโนโลยีดิจิทัลอย่างเท่าเทียม 

รัฐบาลควรดำเนินการเพื่อให้แน่ใจว่าธุรกิจขนาดเล็กและคนยากจนสามารถเข้าถึงเทคโนโลยีดิจิทัลซึ่งกลายเป็นสิ่งสำคัญนับตั้งแต่เริ่มมีการแพร่ระบาดได้อย่างเท่าเทียม เทคโนโลยีเหล่านี้ช่วยลดผลกระทบด้านลบจากการปิดโรงเรียน ปรับปรุงการเข้าถึงบริการด้านสุขภาพ รวมถึงเชื่อมโยงผู้ผลิตและผู้บริโภคผ่านทางอีคอมเมิร์ซและการส่งสินค้าที่บ้านในช่วงการกักตัว ผลประโยชน์ดังกล่าวจำเป็นต้องกระจายไปอย่างกว้างขวางและเท่าเทียมกัน 

การปฏิรูปการค้าและความร่วมมืออย่างลึกซึ้งยิ่งขึ้นโดยเฉพาะในภาคบริการ เช่น การเงิน การขนส่ง และการสื่อสาร จะช่วยเพิ่มผลผลิตและช่วยให้ผู้คนได้ประโยชน์จากโอกาสใหม่ ๆ ความตกลงหุ้นส่วนทางเศรษฐกิจระดับภูมิภาค (Regional Comprehensive Economic Partnership) ที่จัดตั้งขึ้นเมื่อเร็ว ๆ นี้ถือเป็นขั้นตอนเริ่มต้นที่ดีแม้ว่าอาจจะมีผลลัพธ์มากกว่านี้หากมีการบูรณาการมากยิ่งขึ้นก็ตาม 

การฟื้นตัวจะต้องมีความยืดหยุ่นและยั่งยืน 

เศรษฐกิจในวันพรุ่งนี้ควรจะมีความยืดหยุ่นต่อการเปลี่ยนแปลงจากสภาพภูมิอากาศและภัยธรรมชาติมากขึ้น ในช่วงทศวรรษที่ผ่านมาภูมิภาคนี้ได้ตอบสนองความต้องการพลังงานผ่านการเพิ่มการผลิตไฟฟ้าจากถ่านหินในขณะที่ความเสื่อมโทรมของสภาพแวดล้อมทางธรรมชาติทั้งป่าไม้ แม่น้ำ และมหาสมุทร ยังคงดำเนินต่อไป 

การลงทุนในพลังงานสะอาดจะเป็นกุญแจสำคัญในการจ้างงานและโอกาสทางเศรษฐกิจในอนาคต รวมถึงเป็นประโยชน์ด้านสุขภาพในท้องถิ่นและสภาพภูมิอากาศของโลก การประกาศของจีน เกาหลีใต้ และญี่ปุ่น เพื่อลดการปล่อยคาร์บอนสุทธิให้เป็นศูนย์ภายในกลางศตวรรษ และการหยุดโครงการโรงไฟฟ้าถ่านหินแห่งใหม่ของฟิลิปปินส์ นับเป็นแรงบันดาลใจและสามารถกระตุ้นให้ประเทศต่าง ๆ เดินหน้าไปในทิศทางนี้มากขึ้น 

เอเชียตะวันออกเข้าสู่การแพร่ระบาดของโควิดเป็นที่แรกและมีแนวโน้มว่าจะเป็นที่แรกที่ฟื้นตัวในปีนี้ เช่นเดียวกับที่ไฮดราพ่ายแพ้ต่อความกล้าหาญและความเฉลียวฉลาด ภูมิภาคนี้สามารถพลิกวิกฤตให้เป็นโอกาสในระยะยาวได้ด้วยการนำนโยบายที่กล้าหาญและมีจินตนาการมาใช้ในปัจจุบัน

ติดตามช่องทางสำหรับรับข้อมูลข่าวสารเพิ่มเติม ได้ที่